چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد؟ دلایل + روش تست

این سؤال که چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد، یکی از رایج ترین دغدغه های مدیران واحد های صنعتی، تکنسین های تعمیر و نگهداری، و اپراتور های جرثقیل سقفی است. کلگی جرثقیل بخشی از سیستم حرکتی دستگاه است که اگر دچار مشکل شود، اولین نشانه آن تولید صدا های غیر عادی است. این صدا می تواند شامل تق تق، ساییدگی، زوزه کشیدن، لرزش، خرد شدگی یا کوبش باشد.

بسیاری از افراد تصور می کنند این صداها نشانه ای ساده از عدم روغن کاری است، اما در واقعیت اغلب نشانه یک مشکل جدی در سیستم حرکتی، الکتریکی یا مکانیکی است که اگر زود تشخیص داده نشود، می تواند به آسیب های گسترده تری منجر شود.

کلگی جرثقیل در طول روز تحت فشارهای زیادی قرار دارد؛ از وزن بار گرفته تا ضربات ناشی از توقف و حرکت، ناهماهنگی ریل، سایش چرخ ها و تنش های دینامیکی. در این مقاله، تمامی دلایل احتمالی صدا دادن کلگی جرثقیل را بررسی می کنیم، نقش کلگی در سیستم حرکتی را توضیح می دهیم، علائم خرابی را تحلیل می کنیم و سپس روش های تست کلگی برای تشخیص دقیق مشکل را شرح می دهیم.

نقش کلگی در حرکت جرثقیل چیست؟

برای اینکه بفهمیم چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد، باید نقش آن را در ساختار جرثقیل بشناسیم. کلگی یکی از حیاتی ترین بخش های سیستم حرکت طولی یا عرضی جرثقیل است. کلگی وظیفه دارد وزن مجموعه چرخ ها، موتور حرکتی، گیربکس، شاسی، و گاهی زنجیر یا سیم بکسل را تحمل کند و حرکت نرم و یکنواخت را روی ریل فراهم سازد. هرگونه فشار بیش از حد، ضربه، بارگذاری نامتوازن یا خرابی قطعات باعث مختل شدن عملکرد کلگی می شود.

کلگی هم در جرثقیل سقفی تک پل و هم در نوع دوپل حضور دارد و نقش آن ایجاد حرکت روی ریل و انتقال نیرو از موتور به چرخ هاست. در این مسیر هرگونه عدم هم ترازی، ناهمواری سطح ریل، عدم تنظیم چرخ ها، لقی بلبرینگ ها یا ضعف در گیربکس می تواند باعث ایجاد صدا شود.

به طور خلاصه، کلگی نقش قلب سیستم حرکتی جرثقیل را دارد و هر اختلال در قلب، اولین علامت خود را با صداهای غیرعادی نشان می دهد. بنابراین شناخت این صداها، بخش مهمی از تعمیر و نگهداری جرثقیل است.

نقش کلگی در حرکت جرثقیل چیست؟

دلایل رایج تولید صدا در کلگی جرثقیل

صدا دادن کلگی جرثقیل معمولاً نتیجه یک ایراد مکانیکی یا الکتریکی است. این ایرادها ممکن است تدریجی و ناشی از استهلاک باشند یا به صورت ناگهانی و بر اثر ضربه، بار اضافه یا تنظیم نادرست رخ دهند. برای یافتن علت دقیق، باید مکانیسم صدا را شناخت. در ادامه مهم ترین دلایل صدا در کلگی را بررسی می کنیم.

خرابی یاتاقان ها یا بلبرینگ ها

یکی از شایع ترین دلایل اینکه چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد، خرابی یاتاقان ها یا بلبرینگ هاست. بلبرینگ ها نقش اصلی در چرخش روان چرخ ها، گیربکس و موتور دارند. اگر بلبرینگ دچار ترک خوردگی، خشک شدن گریس، تغییر شکل یا سایش داخلی شود، صدای زوزه، خرخر یا تق تق ایجاد می کند.

معمولاً بلبرینگ خراب در زمان شروع حرکت بیشترین صدا را تولید می کند. با افزایش سرعت، صدا شدت بیشتری پیدا می کند و همراه با لرزش خواهد بود. اگر تعمیر یا تعویض انجام نشود، بلبرینگ سفت می شود، چرخ ها گیر می کنند و در نهایت کلگی از حرکت می ایستد.

سایش چرخ های کلگی

چرخ ها از فلزهای مقاوم یا فولاد سخت کاری شده ساخته می شوند، اما با گذشت زمان و به خصوص در ریل هایی که خورده شدگی یا ناهمواری دارند، دچار سایش می شوند. زمانی که سطح چرخ یکدست نباشد، جرثقیل هنگام حرکت صداهای کوبشی یا سایشی تولید می کند.

چرخ ساییده شده نه تنها صدا ایجاد می کند، بلکه باعث می شود کلگی به یک سمت کشیده شود و فشار بیشتری روی یاتاقان ها وارد شود. این نوع صدا معمولاً در حرکت طولی بیشتر شنیده می شود.

تنظیم نبودن فاصله چرخ تا ریل

فاصله چرخ تا ریل یا گِیج چرخ، یکی دیگر از عواملی است که باعث می شود کلگی جرثقیل صدا دهد. اگر فاصله کمتر از حد استاندارد باشد، چرخ به دیواره ریل گیر می کند و صدای ساییدگی یا ضربه ایجاد می شود. اگر فاصله بیش از حد باشد، چرخ از مرکز منحرف شده و صداهای تیز و نامنظم تولید می کند.

این مشکل معمولاً به دلیل تاب برداشتن ریل، نصب اشتباه ریل، یا تنظیم غیراصولی چرخ های کناری ایجاد می شود.

مشکلات الکتریکی مؤثر بر ایجاد صدا

گاهی دلیل اینکه چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد فقط مکانیکی نیست، بلکه یک مشکل الکتریکی در موتور یا سیستم کنترل می تواند صداهای غیرطبیعی ایجاد کند. موتور اگر تحت فشار بیش از حد قرار بگیرد، صدای ناله یا ویبره ایجاد می کند. این مشکل به خصوص زمانی رخ می دهد که بارگذاری بیش از ظرفیت باشد یا یکی از چرخ ها گیر کرده باشد.

اگر برق سه فاز ناهماهنگ باشد، موتور دچار لرزش شده و صداهای غیرعادی تولید می کند. این لرزش به کلگی منتقل می شود و گاهی کاربران تصور می کنند صدا از بلبرینگ یا چرخ هاست. همچنین مشکلاتی مانند نیم سوز شدن موتور، خرابی ترمز الکتروموتور یا ضعف در کنتاکتورهای تابلو برق نیز سبب ایجاد صدا می شود.

روش های تست کلگی جهت تشخیص منبع صدا

برای فهم اینکه چرا کلگی انواع جرثقیل از جمله جرثقیل بازویی صدا می دهد، باید کلگی را تحت تست و بررسی دقیق قرار داد. تشخیص منبع صدا فقط با گوش کافی نیست، بلکه نیاز به یک رویکرد مهندسی دارد. در مرحله اول باید حرکت جرثقیل را در مسیر خالی بررسی کرد. اگر صدا فقط هنگام بارگیری رخ دهد، مشکل مربوط به بار زیاد یا استهلاک چرخ هاست. اگر حتی بدون بار هم صدا وجود داشته باشد، ایراد مکانیکی یا یاتاقانی قطعی است.

در تست دوم باید سرعت های مختلف حرکت بررسی شود. برخی صداها فقط در سرعت پایین ظاهر می شوند و برخی در سرعت بالا. این تفاوت نشان می دهد مشکل از چرخ ها، گیربکس، موتور یا بلبرینگ است. در تست سوم باید ریل بررسی شود. ناهمواری، ترک، یا اختلاف ارتفاع باعث کوبش و صدای زیاد در کلگی می شود.

در تست چهارم باید گیربکس بازدید شود. اگر دنده های داخلی آسیب دیده باشند، صدای گیربکس بسیار واضح است. این تست ها مجموعاً مشخص می کنند چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد و منبع دقیق مشکل کجاست.

بهترین زمان برای تعمیر یا تعویض کلگی

زمان مناسب برای تعمیر یا تعویض کلگی به نوع صدا، شدت ایراد و تاریخچه نگهداری جرثقیل بستگی دارد. برخی صداها مانند سایش سطحی چرخ ها قابل تعمیر هستند و در صورت تعویض چرخ مشکل رفع می شود. اما اگر صدا ناشی از شکستگی در یاتاقان یا خرابی داخلی گیربکس باشد، تأخیر در تعمیر می تواند به آسیب های بزرگ تری منجر شود.

بهترین زمان تعمیر زمانی است که اولین نشانه های صدا ظاهر می شود. اگر صدا شدید و همراه با لرزش باشد، باید فوراً دستگاه متوقف شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. کلگی هایی که بیش از حد استهلاک دارند، بهتر است تعویض شوند زیرا هزینه تعمیر آنها بیشتر از تعویض خواهد بود.

بهترین زمان برای تعمیر یا تعویض کلگی

جدول علائم صدا و علت احتمالی

سخن پایانی

درک این موضوع که چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد، اولین قدم برای جلوگیری از خرابی و افزایش ایمنی در محیط های صنعتی است. کلگی یکی از حساس ترین اجزای جرثقیل است و هر صدای غیرعادی می تواند نشانه یک ایراد جدی باشد. اگر دلیل صدا زود تشخیص داده شود، هزینه های تعمیر بسیار کمتر خواهد بود و از خطرات سنگین جلوگیری می شود.

شناخت یاتاقان ها، چرخ ها، ریل، موتور و گیربکس در تشخیص علت صدا نقش کلیدی دارد. مهم این است که هیچ صدایی نادیده گرفته نشود و سیستم به طور دوره ای تست و بررسی شود.

سوالات متداول چرا کلگی جرثقیل صدا می دهد

1. آیا صدای کلگی جرثقیل همیشه خطرناک است؟

نه همیشه، اما در اکثر موارد نشانه ای از یک ایراد در حال پیشرفت است. هر صدای غیرعادی باید بررسی شود.

2. آیا روغن کاری می تواند صدای کلگی را برطرف کند؟

روغن کاری تنها زمانی مؤثر است که علت صدا خشکی بلبرینگ باشد. در بسیاری از موارد مشکل عمیق تر است و نیاز به تعمیر دارد.

3. آیا ادامه کار با کلگی معیوب خطرناک است؟

بله. ادامه کار می تواند باعث شکست چرخ ها، گیر کردن کلگی و حتی سقوط بار شود.